Jak wspierać dzieci w poznawaniu świata przyrody?

Jak wspierać dzieci w poznawaniu świata przyrody?

Zastanawia mnie jedna rzecz… Pamiętacie jak sami byliśmy dziećmi i bawiliśmy się na dworze? Przecież większość czasu spędzaliśmy na podwórku wymyślając różne zabawy. Żeby ściągnąć nas do domu, rodzice wiele razu musieli nas nawoływać przez okno. Bawiliśmy się w lesie, w parku, na osiedlowym placu zabaw czy biliśmy rekordy w robieniu fikołków na trzepaku. 

Wszyscy wiemy, że choć było to całkiem niedawno to nastały nowe czasy i coraz mniej dzieci widzi się  beztrosko biegających po dworzu.

Jakiś czas temu zaproponowałam synowi (lat 8) i jego dwóm kuzynkom w podobnym wieku zabawę w podchody. Kuzynki szeroko otworzyły oczy i zapytały  „co to są podchody”? Po dwóch godzinach zabawy dzieciaki były zachwycone, jakby odkryły co najmniej inny wymiar zabawy.

Kiedy przyszła zima i spadł pierwszy, tak bardzo wyczekiwany przez wszystkich śnieg, mówię do syna i tych samych kuzynek, że się ubieramy i idziemy na dwór! Przecież spadł śnieg! Na pewno będzie pełno dzieci, zrobimy wojnę na śnieżki, ulepimy osiedlowego bałwana. Jakież było moje zaskoczenie jak okazało się, że mój Kuba i jego dwie kuzynki były jedynymi dziećmi, które wyszły na dwór wraz z opadami pierwszego śniegu…. Myślałam wtedy rozglądając się dookoła i patrząc na pusty plac zabaw oraz otaczające go bloki : „Gdzie są wszystkie dzieci?” Okazuje się jednak, że dzieciaki od bitwy na śnieżki wolą jednak tę bitwę, którą znają z gier komputerowych.

 A może jakoś nikt im nie pokazał, że zabawa na zewnątrz i obcowanie z przyrodą jest naprawdę ciekawe? Przecież przyroda to nie są jakieś tam odległe dzikie miejsca pełne dzikich zwierząt i nieznanych roślin, które przychodzi nam odwiedzać raz w roku. Przyroda jest wokół nas. To środowisko w którym żyjemy i którego powinniśmy doświadczać na co dzień. 

Jak więc wspierać dzieci w poznawaniu świata przyrody, tak żeby nie zasiedziały się w domu przed szklanymi ekranami ?

1. Zgodnie z hasłem : „ Wyloguj się do życia” odłóżcie kolorowe ekrany na bok i wybierzcie się na spacer do okolicznego parku, lasu, a może nad jezioro lub na plażę? W otoczeniu przyrody można również się uczyć poprzez obserwację świata zwierząt i roślin.  Natura w sposób prosty i wyjątkowo skuteczny rozbudza w dzieciach ciekawość. Zastanówcie się sami dobrze czy potraficie nazwać drzewa w swojej okolicy? Sprawdźcie jakie ptaki zamieszkują najbliższe tereny i postarajcie się je odszukać?

2. Jeżeli za oknem pada deszcz, to ubierzcie się odpowiednio i właśnie wyjdźcie na zewnątrz. Sami się zdziwicie jaki fantastyczny może być spacer w niepogodę. Kiedy jest zimno i pochmurno też wystarczy założyć dodatkową warstwę lub inną odzież która ochroni Was przed wiatrem i zimnem i pójść do parku. Świat natury skąpany w kroplach deszczu potrafi naprawdę zaskoczyć swoim pięknem. 

3. Naucz dziecko obserwować naturę. Skupcie się na najmniejszych mieszkańcach naszej Ziemi. Jeżeli przyjrzycie się mrowisku w lesie zauważycie, że po dłuższej chwili nie możecie oderwać od niego wzroku. Opowiedzcie dziecku, że w całym mrowisku jest tylko jedna królowa, największa z mrówek, że tylko ona składa jajka. Reszta to strażniczki lub budowniczki. Opowiedzcie o tym jaki ciężar w porównaniu do swojej wagi i wielkości potrafi unieść mrówka. Niesamowite ! Jak ma się to do człowieka? To jest tylko jeden przykład, a przecież możemy tak za każdym razem skupiać się na innym stworzeniu. 

4. Naucz dziecko słuchać natury. Wsłuchajcie się razem w odgłosy lasu.  To stymulujące rozwój i wyciszające nerwy dźwięki, na których nie skupiamy się na co dzień.

5. Może macie ogródek przed domem, który warto by odświeżyć? A jeżeli nie macie ogródka i mieszkacie na osiedlu to może warto by zająć się ogródkiem przy klatce wejściowej, można zasadzić kwiatki lub drzewka i potem codziennie obserwować z dzieckiem jak rośliny rosną. 

6. Las w butelce – słyszeliście kiedyś o tym? Kiedy my robiliśmy swój pierwszy las w butelce to  spędziliśmy w lesie pół dnia. Wyszukajcie w Internecie jak zrobić las w butelce i cieszcie się swoją własną miniaturką lasu zaklętą w słoiku. 

7. Dzieci naśladują nasze zachowania i przyjmują nasze zasady. Następnym razem jak wybierzecie się do lasu, nad jezioro weźcie ze sobą gumowe rękawiczki oraz worki na śmieci i pozbierajcie śmieci.  My mamy taką zasadę, że za każdym, razem jak wracamy z plaży lub z lasu zabieramy ze sobą 3 śmieci. 

8. Zabawy jesienne w pobliskim parku – jesień doskonale nadaje się do wielozmysłowego poznawania świata. Znalezione jesienne skarby warto wykorzystać później do zabawy w domu. Liście, kasztany, żołędzie, szyszki i wiele, wiele innych… Zabawy jesienne w parku i w domu to jedne z przyjemniejszych chwil spędzonych wspólnie.

9. Warto też się zastanowić czy nie zapisać dziecka do Leśnego Przedszkola lub Leśnej Szkoły. Są to fantastyczne miejsca, których powstaje z roku na rok coraz więcej gdzie podstawą jest właśnie kontakt z naturą. 

Jest wiele sposobów i możliwości do motywowania dzieci i wspierania ich kontaktu z naturą. Musimy jednak najpierw zacząć od siebie pamiętając, że dzieci uczą się przez naśladowanie. Jeżeli będziemy jedynie powtarzać dziecku, że powinno odłożyć gry komputerowe na bok i wyjść na dwór bo tak będzie lepiej dla niego , podczas kiedy sami będziemy siedzieć z telefonem w ręku to nie nauczymy w ten sposób dziecka kontaktu z przyrodą. Musimy własnym przykładem otworzyć ten świat przed naszymi dziećmi i pokazać im, że na tej planecie jesteśmy tylko gośćmi,dlatego otaczającą nas przyrodę powinniśmy podziwiać i traktować z należytym szacunkiem.